اهمیت و کاربرد چینه شناسی و ارتباط آن با سایر علوم
از نظر اقتصادی اهمیت دارد. چینه شناسی کمک می کند که محدوده پی جویی های اقتصادی از نظر جغرافیایی و زمانی محدود شوند.
در زمین شناسی زیست محیطی برای شناسایی لایه های مناسب برای دفن زباله ها کمک می کند.
در زمین شناسی مهندسی لایه های مناسب یا نامناسب برای ساخت سازه های مهندسی را تعیین می کند.
در آب شناسی محدوده سنگ های متخلخل نفوذ پذیر و غیر نفوذ پذیر و گسترش آن ها را مشخص می کند.
چینه شناسی و رسوبشناسی ارتباط نزدیک و متقابلی دارند. برای مثال فسیل های داخل رسوبات که rework یا نابرجا نامیده می شوند به دلیل ویژگی های خاص خود (شکستگی، از بین رفتن تزئینات سطح و فراوانی کم) می توانند حکایت از یک چرخه حمل و نقل طولانی داشته باشند.
نحوه قرار گیری فسیل ها بخصوص فسیل دوکفه ای ها در تشخیص سطوح بالایی و پایینی لایه نیز کمک بسیاری می کند.
با زمین شناسی ساختمانی نیز ارتباط نزدیکی دارد برای مثال گسل ها و چین خوردگی ها در بسیاری از موارد باعث تغییر شکل و جابجایی لایه ها می شوند.
انواع مطالعات چینه شناسی
مطالعات میدانی:
۱- ابتدا با استفاده از نقشه های زمین شناسی عکس های هوایی و کتاب ها اطلاعاتی راجع به منطقه مورد مطالعه جمع آوری می کنیم.
۲- موقعیت خود را با استفاده از نقشه های زمین شناسی و عکس های هوایی بر روی زمین مشخص می کنیم.
۳- شروع به نمونه برداری می کنیم نمونه برداری انواع مختلف دارد که استفاده از آن ها بسته به ویژگی های لایه ها متفاوت است برای مثال نمونه برداری را می توان به صورت منظم، نامنظم، خوشه ای و ... انجام داد.
۴- همزمان با نمونه برداری به جمع آوری اطلاعات سطحی می پردازیم و تمام اطلاعات و ویژگی های سنگ های رسوبی، دگرگونی و آذرین و ... را جمع آوری می کنیم. در مورد سنگ های رسوبی لازم است تمام ویژگی های سنگ شناسی مانند رنگ، دانه بندی، نوع سنگ رسوبی و فسیل های داخل سنگ رسوبی یادداشت شوند.
۵- نمونه ها را شماره گزاری می کنیم روش شماره گزاری معمولا به این صورت است که شماره نمونه را در کنار مخفف نام محل نمونه برداری یادداشت می کنیم.
مطالعات زیرسطحی مستقیم subsurface
اگر رخنمون سطحی نداشته باشیم مجبوریم برای کسب اطلاعات حفاری انجام دهیم. در این موارد یا مواردی که رخنمون کوچک است و اطلاعات لازم از آن بدست نمی آید مجبور به حفر چاه هستیم. در زمان حفر چاه و یا بعد از آن می توان سه نوع نمونه سنگی را برداشت نمود:
۱- مغزه کامل whole cole
در زمان حفاری چاه مته حفاری با لوله هایی دنبال می شود که توخالی هستند و مغزه ای که قطر کمتر از لوله دارد وارد آن می شود. این مغزه ها به خاطر صرف هزینه بسیار زیاد اهمیت بالایی دارند. مغزه ها هوازدگی سطحی ندارند و تمام ویژگی های سنگ مانند تخلخل آب و نفت موجود درون منافذ سنگ حفظ می شوند با این تفاوت که تمام ویژگی ها و اطلاعاتی که از مغزه بدست می آید بسیار محدود تر از سطح زمین است.
۲- مغزه دیواره چاه side wall core
ممکن است پس از حفاری چاه و قبل از لوله گذاری سطح داخلی آن casing نیاز به نمونه برداری از یک لایه یا افق خاصی داشته باشیم در این هنگام با استفاده از تفنگ مغزه گیری به دیواره چاه شلیک می کنیم. ریز لوله ها با شدت به دیواره چاه برخورد می کنند و نمونه ها وارد آن می شوند. طول این نمونه ها ۲ تا ۵ سانتی متر و قطر آن ها بین ۱ تا ۲ سانتی متر است. باید به این نکته توجه داشت که در این نمونه گیری به دلیل شدت بالای ضربه بافت اولیه سنگ شامل تخلخل و نفوذ پذیری اولیه از بین خواهد رفت.
۳- خرده های حاصل از حفاری cutting
باید به این نکته توجه داشت که در حین حفاری چاه حتما نیاز به core گیری وجود ندارد زیرا تهیه core (مغزه کامل) بسیار هزینه بر است بنابراین تنها در عمق های خاصی که تهیه مغزه کامل مورد نیاز است core گیری انجام می دهیم و در سایر عمق ها به طور معمولی حفاری می کنیم. در حین حفاری ماده ای به نام گل حفاری از بالا به داخل چاه تزریق می شود و علاوه بر کم کردن اصطکاک بین سنگ ها و مته سر مته را خنک کرده و خرده های حفاری را نیز به سطح می آورد. ترکیب این گل با توجه به نوع لیتولوژی متفاوت است و ممکن است در یک چاه در زمان های مختلف ترکیب این گل تغییر کند. گل بالا آمده به همراه خرده های حفاری با فشار آب شسته شده و گل از خرده ها جدا می شود. مطالعات سنگ شناسی و فسیل شناسی در این خرده ها قابل بررسی است.
مطالعات زیر سطحی غیر مستقیم:
1- سنجش از راه دور: در مواردی کاربرد دارد که پدیده زمین شناسی مورد نظر ما در سطح زمین وجود دارد اما در منطقه ای واقع شده که دسترسی به آن دشوار یا غیر ممکن است، دیدن آن امکان پذیر نیست یا بخش کوچکی از آن قابل رؤیت است. سنجش از راه دور به وسیله ماهواره ها یا هواپیماهایی که در ارتفاع زیاد پرواز ی کنند صورت می گیرد.
2- لاگ ها یا نمودار های زیر سطحی: روشی است که با استفاده از آن می توان اطلاعاتی از سنگ های داخل زمین بدون برداشت نمونه بدست آورد.
لاگ ها را می توان به انواع زیر تقسیم کرد:
1- لاگ های الکتریکی: نمودارهایی هستند که خواص الکتریکی سنگ های داخل زمین و میزان فضاهای خالی داخل سنگ های درون زمین را مشخص می کنند.
2- لاگ های رادیواکتیو: در این نوع لاگ طبقات زمین به وسیله ذرات باردار بمباران شده و پاسخ دریافت شده از سنگ ها سبب ترسیم این نوع لاگ می شود. برای مثال شیل ها قابلیت رادیواکتیو بسیار بالایی نسبت به سنگ آهک دارند بنابراین پاسخ دریافت شده از شیل با آهک متفاوت است. بنابراین این نوع لاگ در محل لایه های شیلی و یا ماسه سنگ گلوکونیت دار پیک های مشخصی را نشان خواهد داد.
3- لاگ های صوتی: به علت تفاوت چگالی سنگ ها زمان عبور امواج صوتی از داخل سنگ های زمین یکسان نیست این تفاوت ها لاگ های صوتی را ایجاد می کنند.
4- لاگ caliper : با استفاده از این لاگ می توان محل ریزش درون چاه ها را شناسایی کرد. در این نوع لاگ ابتدا یک دستگاه با ۴ بازو به درون چاه فرستاده می شود. این چهار بازو به طور همزمان خارج می شود و به دیواره چاه برخورد می کند اگر داخل چاه ریزش اتفاق افتاده باشد زمان رسیدن بازوها به دیواره چاه متفاوت خواهد بود بنابراین می توان وجود ریزش را تشخیص داد.
۵- لاگ dip meter : این لاگ مشخص می کند که طبقات داخل زمین شیب دار یا افقی هستند. ۴ الکترود وجود دارد که با تعیین خصوصیات لایه های موجود در اطراف چاه تعیین می کنند لایه افقی یا شیب دارند.
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
حجم
پسورد
منبع : 
پسورد فایل: www.downloadha.com
رمز فایل :www.iran30t.com
منبع :
